محتوای این سوره شامل آیاتی در خصوص قرآن کریم، آفرینش آسمان و زمین و مراحل پیدایش کره زمین و کوه ها و گیاهان و حیوانات، اشاره ای به سرگذشت اقوام سرکش پیشین، انذار مشرکان با بیان توصیفاتی از قیامت، و دعوت به حق و طریقه برخورد منطقی با مخالفان و راهنمایی آنان به حق می باشد.
در قسمتی از این سوره آمده است : چه كسى گفتارش بهتر است از آن كس كه دعوت به سوى خدا مىكند و عمل صالح انجام مىدهد و مىگويد من از مسلمينم و با تمام وجودم اسلام را پذيرفتهام، وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ
بعد از بیان دعوت به سوی خداوند و اوصاف دعوت کنندگان، در خصوص روش این دعوت آمده است : نيكى و بدى يكسان نيست، لا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ و سپس می افزاید: با روشى كه بهتر است بدىها را پاسخ گوى و دفع كن ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ
به وسيله حق باطل را و با مدارا جهل و خشونت را دفع کن و با عفو و گذشت به مقابله با خشونتها برخيز، هرگز بدى را با بدى، و زشتى را با زشتى پاسخ نگو كه اين روش انتقامجويان است و موجب لجاجت و سرسختى منحرفان و مخالفان می شود.
سپس به فلسفه این کار در یک جمله کوتاه اشاره شده و می فرماید : نتيجه اين كار آن خواهد شد كه دشمنان سرسخت همچون دوستان گرم و صميمى شوند، فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ
این مساله در آیه 96 سوره مومنون نیز به گونه دیگری بیان شده است : ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ
این روش یکی از ظریف ترین و پربارترین روش های تبلیغ است و تحقیقات روانشناسان نیز این امر را تایید کرده است.
هرکس بدی کند انتظار مقابله به مثل را دارد ، مخصوصا دشمنان و مخالفانی که از روی عناد و سرکشی دست به این کارها میزنند. حال زمانی که ببینند طرف مقابل نه تنها بدی را با بدی پاسخ نمیگوید بلکه با خوبی و نیکی به مقابله بر می خیزد ، طوفانی در وجودشان برپا می شود و وجدانشان تحت فشار قرار میگیرد و بیدار می شود.
از منش و برخورد طرف مقابل شرمنده میشوند و برای او بزرگی و احترامی، حتی اگر به زبان نیاورند و به آن اعتراف نکنند در دل قائل می شوند.
اينجا است كه كينهها و دشمنی ها از درون دلها محو می شود و جاى آن را محبت و صميميت مىگيرد.
البته بدیهی است که این امر یک قانون دائمی نیست، اکثر اوقات جواب می دهد اما همیشه اقلیتی هستند که از این روش سوء استفاده می کنند و تا با برخورد شدید مواجه نشوند دست از دشمنی و کارشکنی برنمیدارند. حساب آن ها جداست و در مواقعی که لازم است باید در برابر آن ها به شیوه مناسب اقدام کرد اما نباید فراموش کرد که این دسته در اقلیت قرار میگیرند و قانونی که حاکم بر اکثریت ات همان قانون " دفع سيئه باحسنه" است.
نکته ی قابل توجه این است که در این آیات آمده : كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ، گويا يك دوست گرم و صميمى است. کلمه " گویا " اشاره به این است که اگر واقعا هم در شمار دوستان صمیمی در نیاید حداقل در ظاهر چنین خواهد بود و حد اقل دست از رفتار لجوجانه خود برخواهد داشت.
چنین برخوردی با مخالفان کار ساده و آسانی نیست، در آیه بعد راه رسیدن به این ویژگی بیان شده است : وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا ، به اين خصلت نمىرسد مگر كسانى كه داراى صبر و استقامتند. وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ، و به اين خوى و خلق عظيم نمىرسد مگر كسانى كه بهره بزرگى از ايمان و تقوى و اخلاق دارند
انسان برای رسیدن به این خصلت باید روحش در پرتو ایمان و تقوا به قدرتی برسد که به آسانی از آزار دشمنان متاثر نشود و حس انتقام جویی در او شعله ور نگردد و بتواند بر خشم وغضب خویش چیره شود.
صبر ریشه بسیاری از فضایل اخلاقی و پیشرفت ها و موفقیت های مادی و معنوی است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر